Zijbeuk   van  kerk

Wanneer het schip van een kerk meerdere beuken naast elkaar bevat, is de middelste de middenbeuk, daarnaast liggen de zijbeuken. Meestal één, soms twee aan iedere kant. Er bestaan ook voorbeelden van kerken met maar aan één kant een zijbeuk. Deze kerken zijn òf niet afgebouwd, òf ze verloren een zijbeuk.
Van de middenbeuk worden de zijbeuken gescheiden door de scheibogen, een arcade op pijlers of zuilen. Voor het gebruik van de zijbeuk vormen iedere pijler een sta-in-de-weg: het zicht op het altaar wordt erdoor belemmerd. Alleen op een enkele plek kan een squint uitkomst bieden.
Dat probleem geldt niet voor het altaar in de zijabsis, die vaak in het verlengde van de zijbeuk staat. Ook voor de vaak tegen de zijbeuk aangebouwde zijkapellen levert de zijbeuk een uitstekende plaats om de eucharistie aldaar te volgen.
Meestal is de zijbeuk lager dan de middenbeuk, wanneer deze laatste hoog genoeg is voor een lichtbeuk is de kerk een basiliek. Hoeveel licht er in de kerk komt, hangt sterk af van de vorm van de zijbeuksdaken. Bij hallenkerken spelen de zijbeuken een grotere rol bij het gebeuren midden in de kerk: het schip moet dan als één hal kunnen functioneren. Voor deze opwaardering werden de zijbeuken even breed en hoog als de middenbeuk.





Tekst: Jean Penders, 10-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders